Wijn en eikenhout kunnen doorgaans goed met elkaar opschieten. Houtrijping wordt vaak geassocieerd met luxe en kwaliteit. Het eikenhouten vat waar de wijn in rijpt geeft de wijn extra geur- en smaakstoffen, zoals vanille en karamel. De vaten zijn echter erg prijzig, en daarom zijn er ook minder romantische methoden: van het toevoegen van houten staven aan de wijn tot grote theezakken gevuld met houtkrullen. De feiten over houtrijping op een rijtje.
Onze houtgerijpte wijnen:
-
-
-
2018 | Italië, Veneto(2)Smaak - RondDruif - Camarate, Corvina, Corvinone, Rondinella16,99 -
- 2016 | Spanje, Ribera del Duero(2)Smaak - StevigDruif - Tempranillo12,99
- 2016 | Spanje, RiojaSmaak - StevigDruif - Tempranillo, Graciano, Mazuelo10,99
-
- 2018 | Spanje, RiojaSmaak - VolDruif - Tempranillo, Garnacha, Graciano, Mazuelo13,98
-
-
-
-
- + 3
Niet op voorraad2016 | Spanje, Valencia(1)Smaak - OpwekkendDruif - Cabernet Sauvignon, Tempranillo, Baga, Bobal, GarnachaNormale prijs 7,98 Speciale prijs 5,99Je bespaart -
- Niet op voorraad2015 | Spanje, Catalunya(7)Smaak - RondDruif - Tempranillo, Garnacha, Mazuelo7,98
-
Wat doet houtrijping met wijn?
Wanneer een wijn op hout is gerijpt ontwikkeld deze tonen van vanille, karamel en toast. De wijn krijgt meer kruidigheid en ook wat meer tannine dankzij de houtrijping. Altijd doen, zou je misschien denken. Toch is niet elke wijn geschikt om op hout te worden gerijpt. De wijn moet namelijk wel wat body hebben om de houtrijping te kunnen ondergaan. Ook moet de stijl van de wijn geschikt zijn voor houtrijping. Een lichte en soepele rode wijn heeft er bijvoorbeeld geen baat bij omdat hij zijn sappige en vriendelijke karakter dan verliest. Een volle en stevige wijn rode wijn is meer geschikt. Deze is van zichzelf vaak al complexer wat door de rijping op hout versterkt wordt.
Bij witte wijn werkt dit ook zo. Een hele frisse, fruitige witte wijn is juist zo aantrekkelijk vanwege zijn frisse stijl. Een ferme stoot hout zou al dit plezier gaan domineren. Witte wijn in een meer kruidige en rijpe stijl is daarom meer geschikt voor houtrijping.
Periodes van houtrijping
De aroma's die de wijn opdoet tijdens de houtrijping zouden nooit mogen overheersen in de wijn. Het is te vergelijken met zout en peper op een gerecht. Zonder zou het gerecht heel vlak smaken, maar met teveel zout en peper verpest je het gerecht. Het is aan de wijnmaker om te beslissen welke stijl hij kan en wil maken. Ook wordt houtrijping wel eens gebruikt om een wat dunne wijn een upgrade te geven. De hout invloeden maskeren dan het eventuele wrange karakter met een zacht en vriendelijk laagje.
In Spanje zijn er verschillende periodes van houtrijping onderverdeeld in verschillende typen rode wijn. Zo bestaan er Crianzas, Reserva's en Gran Reserva's. Een Crianza heeft minimaal twee jaar rijping gehad, waarvan zes maanden op houten vaten. Een Reserva is minimaal 3 jaar oud: een jaar houtrijping en twee jaar op fles. Een Gran Reserva heeft minimaal twee jaar gerijpt op vat en drie jaar op fles.
Houtrijping versus RVS rijping
Het hout geeft, naast de geur- en smaakstoffen, door de poriën van het hout ook een minimale hoeveelheid zuurstof door aan de wijn. Dit zorgt voor micro oxidatie. Hierdoor rijpt de wijn anders dan wanneer deze hermetisch afgesloten in een roestvrijstalen tank wordt gerijpt. De wijn ontwikkelt zich sneller, is sneller op dronk en de verschillende componenten verbinden zich beter met elkaar. Dat klinkt wat technisch, maar het gaat erom dat de tannines en zuren van de wijn wat zachter worden. De wijn is zo meer in balans.
Er is inmiddels al een apparaatje uitgevonden die hetzelfde effect ook in een roestvrijstalen tank kan bewerkstelligen. Een klein pompje die in het wijnvat gehangen kan worden en een kleine hoeveelheid zuurstof door de wijn laat bruisen. Vergelijkbaar met een pompje wat je in een aquarium hangt ter vergroting van het levensplezier van je geschubde vrienden.
Verschillende houten vaten
Het ene vat is het andere niet. Een barrique is het meest gebruikte formaat, met een inhoud van 225 liter. Dit naar het voorbeeld in Bordeaux. In tegenpool Bourgogne daarentegen is de standaardmaat 228 liter. Uiteraard geloven ze in beide gebieden heilig dat het formaat dat zij gebruiken het enige juiste is. Een barrique wordt veelal gemaakt van Frans of Amerikaans eikenhout.
Frans eiken geeft een wat verfijndere hout indruk, terwijl Amerikaans eiken een meer dominante smaak geeft. Bij de Spaanse Rioja wijnen worden vaak vaten van Amerikaans eiken gebruikt. In Frankrijk gebruikt met vaak, hoe kan het ook anders, Franse eikenhouten vaten. Een barrique wordt bij het maken aan de binnenkant 'getoast' door het vat over een vuurtje heen te plaatsen. De zwartgeblakerde binnenkant zorgt voor wat rokerigheid in de wijn. Dit wordt naar wens van de afnemer in verschillende gradaties toegepast.
Het prijskaartje
Een eikenhouten vat is niet goedkoop in de aanschaf. Bij de productie komt namelijk nog steeds veel handwerk kijken. De prijs verschilt natuurlijk per leverancier, maar het begint ongeveer bij €500,- en daarvoor krijg je nog slechts het instapmodel. Bij een inhoud van 225 liter kunnen er 300 flessen wijn uit het vat gehaald worden. Tijdens de vatrijping verdampt er door de poriën van het hout een deel van de wijn. Omdat de wijn gaat oxideren wanneer deze blootstaat aan zuurstof moet dit regelmatig bijgevuld worden. Na drie jaar geeft het vat geen geur- en smaak meer af en dient de wijnboer nieuwe vaten te bestellen. De keuze om een wijn op hout te laten rijpen, is daarom al met al een dure afweging. De consument betaalt uiteindelijk minimaal een euro per fles meer.
Alternatieven voor houtrijping
Er zijn goedkopere alternatieven bedacht om de wijn een houtsmaak te geven. Van het toevoegen van eiken planken aan het vat, eiken houten blokjes tot grote theezakken met houtsnippers die in het vat gehangen worden. Vooral in de ‘Nieuwe Wereld’ wijnlanden kom je hier gerust mee weg. Natuurlijk is het voordeel van de micro oxidatie weg. Het gaat puur om het toevoegen van een houtaroma. Er zijn zelfs eik essences in de handel, kunstmatige geconcentreerde smaak vloeistoffen, maar die zijn wel verboden.